Dünya para dolaşım hakimiyeti Birinci Dünya Savaşı’ndan itibaren ABD’nin elindedir. İkinci Dünya Savaş’ı sonrasında dünya petrol hakimiyeti de ABD’nin eline geçmiştir. Dolar neden bu kadar önemli sorusunun cevabı, bu kıstaslar üzerinden verilebilir.
Tarihsel Süreçte Ekonomi
Başkan Truman döneminde 1945 yılında, Bretton Woods anlaşması ile dünya dövizlerinin ABD dolarına, doların ise altın karşılığına endeklenmesi gerektiği konuşulmuştur. Akabinde ise Amerika öncülüğünü gösteren, Amerikan Yüzyılı’nın başlaması sağlanmıştır.
1971 yılında Bretton Woods anlaşması iptal edilmiştir.
Sonrasında ise karşılıklı dolar basımının büyük ölçüde yolu açılmıştır diyebiliriz.
1973 petrol krizinin yaşandığı dönemdir. Arap petrolünün dolara yönlendirilmesi ile petrol – dolar kavramının ortaya çıktığını söyleyebiliriz.
Sonucunda ise dünyada en çok yayın kullanıma sahip olan birim dolar olmuştur. ABD’nin dünyayı kontrol altında tutma araçlarından biri olarak gösterilebilmektedir. Karşılıksız da olsa dolar basma yetkisi FED’te bulunmaktadır.
Günümüzde Dolar
Son zamanlarda adından çokça söz ettiren Bitcoin para biriminin dolar ile karşılaştırılması yapıldığında 900 trilyon dolarlık ekonominin 70 trilyon dolarının reel karşılığının olduğunu söyleyebiliriz. Sanal paraların nakit olarak çevrilmesi söz konusu olduğunda, %1’inin 9 trilyona karşılık geldiği hesaplanmaktadır. Yasal ve ekonomik olarak sanal paraların kontrol altında tutulamıyor olması, ekonominin bir anlamda elde tutulamamasına neden olmaktadır.
Dolar – sanal para karşılaştırması yapıldığında, günümüzde Dolar’ın sanal para yaygınlığına rağmen son derece iyi durumda olduğunu söyleyebiliriz. Kontrol büyük ölçüde dolar üzerinden sağlanmaktadır. ABD’nin global piyasalarda hakimiyetinin olması doların sahip olduğu bu değer ile alakalıdır.
Gelişmekte olan ülkelerin dış ticaretlerinde kullandığı bu para birimi, ülkelerde cari açık sorununa yol açmaktadır. Doların önemi üzerinden verilen bilgilerden yola çıkarak, ülkeleri nasıl etkilediği çıkarımları yapılabilir.
